Het voordeel van een multiculti identiteit is dat je nogal wat nieuwjaren kan vieren. Het westers (zon-kalender), Islamitisch Nieuwjaar…
Afgelopen week was nieuwjaar een hot item op het nieuws en in allerlei programma’s op de Marokkaanse zenders. Maar ook in Nederland werd dit op sommige plekken gevierd. Op 13 januari begint namelijk het Amazigh jaar Yennayer en dat kent weer een zeer lange geschiedenis die teruggaat tot de overwinning van Sheshunk over de Pharao Ramses de 3e. Het is namelijk al weer 2962! Maar de viering gaat zelfs eeuwen daarvoor terug, toen de Imazighen hun eigen geloof hadden welke zich richtte op ‘goden’ rondom de aarde, zon en maan. In alle Amazigh gebieden in Noord-Afrika is dit op de een of andere manier een feestdag. Vooral in Algerije en Tunesië schijnt dit uitgebreid gevierd te worden.
Huh/wie/wat?? Even de ervaringsdeskundigen vragen in mijn geval: mijn ouders.
Mijn ouders kennen een traditie die midden januari plaatsvond. Dit werd ‘Id n Yanair’ genoemd, de nacht van Yanayr en was het begin van een nieuwe agrarische jaar. Voor hen had het niks met het Amazigh nieuwjaar te maken maar alles met de cyclus van de aarde. Men kon namelijk weer beginnen met het bewerken van de grond en soms zelfs al beginnen met zaaien of oogsten, er zat tenminste een bepaalde cyclus in welke in geen enkele andere kalender terugkwam. In Marokko wordt het dan ook vaak agrarisch nieuwjaar genoemd.
Traditie was dat de vrouwen een pan ‘Ibiwn’ maakten en dat is het punt waarop ik weer inhaak. Want wat is ‘Ibiwn’? En heet het overal ‘Ibiwn’, in andere berberstreken in andere landen wordt het bijvoorbeeld ‘cherchem’ genoemd.
Toevallig werden in één van de programma’s afgelopen week uitgelegd (door een schattige zeer oude dame) wat ‘Ibiwn’ inhield. Men bewaarde van elk product van het afgelopen jaar dat geoogst is een klein beetje. Dat ging in een pan met water, zout en olijfolie. Vervolgens werd er 1 pit van een dadel ingestopt en diegene die dat vond kreeg de beste wensen voor het nieuwe jaar. Doet me denken aan een amandel-traditie bij 3 koningen?
Gedroogde tuinbonen, gedroogde witte bonen, gedroogde linzen, gedroogde kikkererwten, gedroogde mais, tarwe, gerst, gedroogde (witte) wortel, een gedroogde knol, gedroogde kweepeer, rozijnen, dadels, gedroogde vijgen. En een geheim ingrediënt een soort van ingedroogde karnemelk.
Dat waren de ingrediënten ongeveer. Alhoewel die verschillen van streek tot streek aangezien men niet overal hetzelfde zaaide & oogste.
In Marokko worden er zeer veel verschillende gerechten gemaakt tijdens dit feest. Op het platteland (zowel Imazighen als Arabieren) worden gerechten als rfissa (gescheurd dun gebakken deeg met een saus van kip, uien en linzen), couscous met veel groenten, berkoeks (mini-pasta), tagoula (pap van gebroken tarwe of mais) met Amlou ( amandelen-arganolie en honing). Zelfs in de steden wordt het steeds opener en uitgebreider gevierd, wellicht omdat de meeste Marokkanen altijd wel in zijn voor een feestje? Punt is dat ik het graag eens wil proeven, nu nog ervoor zorgen dat ik een keer op 13 januari op het platteland van Marokko te vinden ben.
Meer informatie over Yennayer in het frans:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Yennayer
http://www.tamazgha.fr/La-fete-de-Yennayer-pratiques-et-presages,1841.html
